Her ne kadar Anadolu coğrafyası Osmanlı Beyliği’nin ortaya çıktığı topraklar olsa da imparatorluğun temelleri Balkanlar’da atılmıştır. Günümüzde Balkanlarda yer alan Yunanistan coğrafyası ise tarihte uzun yıllar Osmanlı İmparatorluğu’na bağlı olarak yaşamını sürdürmüştür.
Osmanlıların Yunanistan’ı fethi yaklaşık 200 yıla yayılan uzun bir zaman dilimini kapsar. I. Murad döneminde başlayan Yunanistan fetihleri, I. Süleyman (Kanuni) dönemine kadar devam etmiştir. Bu fetihlerde Osmanlılar genellikle Rumların yaşadıkları bölgelerde yaşayan halkın davetiyle pek çok şehri kuşatma olmadan ele geçirmiştir. Örneğin Yanya ve Mora halkı, despotların yönetiminden ve ortaya çıkan taht kavgalarından memnun olmadıkları için Osmanlı padişahlarını bölgeye davet etmiş, böylece Osmanlılar söz konusu bölgeleri savaşsız teslim almıştır.
Dahası, Osmanlı İmparatorluğu’nun çok önemli kara ve deniz savaşları günümüzdeki Yunanistan coğrafyasında meydana gelmiştir. Örneğin 1371’deki Çirmen, 1538’deki Preveze, 1571’deki İnebahtı, 1685-87 yıllarındaki Mora Savaşları günümüzdeki Yunanistan coğrafyasında olmuştur.
1821’de Teselya’yı gösteren bir yağlı tablo
Osmanlı Devleti Yunanistan’ı ne zaman fethetmeye başladı?
Günümüzde 14 bölgeye taksim edilen Yunanistan coğrafyasının Osmanlılarla ilk teması 14. yüzyılın ikinci yarısında yaşanmıştır. 1360’lı yıllarda Osmanlılar Balkanlardaki ilerleyişini sürdürerek batıya doğru yayılma kaydediyordu. 1371 yılında Çirmen Savaşı, Osmanlı Devleti’nin Trakya’daki varlığını pekiştirdi. 1372’de Gazi Evrenos Bey Batı Trakya‘da yer alan Gümülcine ve İskeçe’yi ele geçirdi. Kara Halil Paşa ise Kavala, Drama, Zihne, Serez ve Karaferye’yi Osmanlı topraklarına kattı. Dolayısıyla Osmanlıların Yunanistan’ı ele geçirmeye başlaması, I. Murad döneminde, Batı Trakya (Osmanlılar buraya sol kol adını veriyor) üzerinden yaşandı.
Yunanistan’ın en önemli şehirlerinden biri olan Selanik, I. Murad (Hüdavendigâr) döneminde, Çandarlı Hayreddin Paşa ve Gazi Evrenos Bey öncülüğünde 1387 yılında ele geçirildi. (1430 yılında II. Murad tarafından yeniden fethedilmiştir.) Yunanistan’ın Epir bölgesindeki en önemli şehirlerinden biri olan Yanya’nın anahtarları, Sinan Paşa’ya 1430’da halk tarafından teslim edilmiştir.
I. Bayezid (Yıldırım) döneminde Osmanlılar ganimet elde etmek amacıyla Mora‘ya akınlar düzenledi. Yarımadanın fethi II. Mehmed (Fatih) döneminde gerçekleşti. İstanbul’un fethinden sonra Mora‘ya yerleşen Bizans soyluları taht mücadelesine girişince Mora halkı Fatih Sultan Mehmed’i Mora’ya davet etti. 1460’lı yıllarda gerçekleşen bu fetihlerin ardından Yunanistan coğrafyasının büyük kısmı Osmanlıların eline geçti. Bazı liman şehirleri bir süre daha Venedik’in denetiminde kalmaya devam etti.
Osmanlılar Yunanistan’da halihazırda var olan liman ve kaleleri ele geçirmekle kalmamış, aynı zamanda bölgede yeni yerleşim birimleri kurmuştur. Bunlardan en bilineni Gazi Evrenos Bey tarafından kurulan Yenice-i Vardar‘dır.
Yunanistan fetihleri ne zaman tamamlandı?
Mora’daki liman şehirleri 1499-1503 yılları arasındaki Osmanlı-Venedik Savaşları sırasında fethedilmiştir. II. Bayezid, Modon, Koron, İnebahtı, Navarin gibi liman şehirlerini ele geçirerek Akdeniz’de yeni bir üs edinmiş, Osmanlı donanmasının Akdeniz’e açılmasını kolaylaştırmıştır. Mora’daki son Venedik tahkimatı olan Benefşe (Malvasia veya Monemvasia) Kanuni Sultan Süleyman döneminde 1540’lı yıllarda ele geçirilmiştir. Böylece Osmanlıların Yunanistan karasındaki fetihleri tamamlanmıştır.