İspanya’da başlayna reconquista hareketinin ardından Müslümanlar ve Yahudiler engizisyon mahkemelerinde yargılanarak mallarına el konulmuş, din değiştirmeleri için baskı yapılmış ve sürgüne uğratılmışlardı. Ancak engizisyon mahkemeleri ilk olarak Müslümanları ve Yahudileri yargılayan mahkemeler değildi.
Ön Bilgiler
- Kastilya kraliçesi olan Isabel 1451-1504 yılları arasında yaşamıştır. Isabel’in kocası ise Aragon kralı II. Ferdinand’dır. Bu iki isim evlilik gerçekleştirerek İspanya’daki Hıristiyanlar birleşmesine ve Reconquista (İspanya’nın yeniden Hıristiyanlaştırılması) hareketinin başlamasına öncülük etmişlerdir.
- Kastilya ve Aragon, İspanya’daki iki komşu krallıktır. Reconquista hareketinin başlamasından önce, bu komşu krallıkların güneyinde Müslüman Araplar yaşıyordu.
Marry Wiesner Hanks’in kaleme aldığı Avrupa tarihi kitabında, Engizisyon’un tarihine ilişkin önemli bilgiler paylaşılmıştır. Buna göre engizisyon ilk olarak converso‘ları (din değiştirerek Hıristiyan olanlar veya dönmeler) yargılamak için kurulmuştu.
- Osmanlı İmparatorluğu Yunanistan’ı ne zaman fethetti?
- Piri Reis’in Hürmüz Seferi ve İdamı (1552-1553)
- Fatih Sultan Mehmet’in ölüm sebebi neydi? Fatih zehirlenerek mi öldürüldü? Kaynaklar ne diyor?
Conversolar kimdir?
Converso, sonradan Hıristiyanlığa geçen kişileri tanımlamak için kullanılmış bir terimdir. Yeni Hıristiyan veya dönme olarak adlandırılan converso’lar, İber Yarımadası’nda sonradan Hıristiyan olan Yahudileri tanımlamak için kullanılıyordu. 1300 dolaylarında İngiltere ve Fransa’dan kovulan Yahudilerin büyük bir bölümü İber Yarımadası’ndaki Müslüman ve Hıristiyan bölgelerine yerleştirilmişti. Başlangıçta bir sorun teşkil etmese de, bu Yahudiler zamanla Hıristiyanların nefretini kazandı. Hıristiyanlar bu toplulukları saldırarak isyan çıkmasına zemin hazırladılar ve onları Hıristiyanlığa geçmeye zorladılar. Böylece Yahudiler ‘converso’ oldular.
Conversolar çoğunlukla iyi eğitim almış insanlardan oluşuyordu. Aralarında hukukçu, doktor, yerel yetkili, kraliyet görevlisi, piskopos ve rahip olan kimseler vardı. Conversoların İberya’da bu tür nüfuzlu makamları edinmesi, eski Hıristiyanların kırgınlığına yol açtı.
Dindar bir kadın olan Isabel eski Hıristiyanların bu kırgınlığına son vermek için ilk olarak conversoları kendisine düşman edindi. Daha sonra Papalığa müracaat ederek sahte dönmeleri gerçek dönmelerden ayırt etmek için engizisyon mahkemelerinin kurulmasına yönelik izin istedi. Papa IV. Sixtus, Isabel’e bu izni vererek engizisyon mahkemelerinin kurulmasını onayladı.
Daha önceki engizisyonların aksine bu engizisyon Papalığın denetimi altında değildi. Papa, bu mahkemelere herhangi bir piskopos veya yargıç tayin etmiyordu. İspanya’daki engizisyonlar İspanya kral ve kraliçesinin denetimi altındaydı.
Böylece engizisyon 1480’de Kastilya’da, 1481’de ise Aragon’da kuruldu.