Akdeniz Bölgesi, Türkiye’nin yedi bölgesinden birine verilen isimdir. Toros Dağları ve Amanos Dağları gibi dağ zincirlerine ev sahipliği yapmasının yanı sıra alüvyonlarla kaplı pek çok ovası bulunur. En kalabalık şehri 2.5 milyondan fazla nüfusu olan Antalya’dır.¹
Coğrafya
Türkiye’nin kuzey kıyılarında olduğu gibi güney kıyılarında da geniş bir dağlık alan yer alır. Güney Anadolu’daki dağ sıraları her yerde birbirine ve kıyıya koşut olmadıkları gibi uzantıları Doğu Anadolu Bölgesi’nde de izlenir. Bu da alırım tümüne Toros Dağları adı verilir. Akdeniz Bölgesi’nde yeryüzü şekillerinin ana çizgilerini Toros Dağları belirler. Toroslar’ın Akdeniz Bölgesi’nde kalan bölümü üçe ayrılabilir:
Antalya körfezinin iki yanında yer alan Batı Toroslar kuzeyde Göller bölgesinde birbirine yaklaşıp sıkışır. Antalya kentinin kuzeyinde dik bir duvar gibi yükselen Bey Dağları’nın genel doğrultusu güneybatı-kuzeydoğudur. Daha doğuda ise dağların genel doğrultusu Güneydoğu-kuzeybatı yönündedir.
Batı Toroslar Teke yöresinde ve doğuda İçel yöresinde uzanır. Batı Torosların batıya uzantıları Menteşe yöresinin güneyine dek izlenir. Yamaçlardan inen bol sulu akarsular bu dağları parçalayarak genellikle boyuna gelişmiş derin vadiler açmıştır. Bu bölümün kuzeyinde ise Küçüklü Büyüklü çok sayıda göl ile kaplı Göller Bölgesi başlar. Bu göllerin bir bölümü tektonik bir bölümü de karstik oluşumludur. Bu göller yer altından birbiriyle ve deniz ile ilişkilidir. Göller Bölgesi’nde genelde çok sarp ve dik dağlarla kaplı hayli sert bir topografya gözlenir. Beyşehir ve Eğridir gibi Türkiye’nin büyük tatlı su gölleri de burada yer alır.
Güneybatıdaki Taşeli Platosu ile Kuzeydoğu kuzeydoğuda ki Uzunyayla arasında yükselen dağlara ise genelde Orta Toroslar denir. bu dağların başlıca yüksek kütleleri batıdan doğuya doğru Bolkar dağı Aladağ Tahtalı ve Binboğa dağlarıdır. yükseltileri yer yer 3000 metreyi Aşan Bu dağlar kuzeyde Uzunyayla yöresinde ortalama 1500 metre yükseltili platolara dönüşür. doğuda yeniden yükselir ve Doğu Anadolu ortalarında sürer. Toroslar’ın bu bölümüne Doğu Toroslar adı verilir. bu dağlık bölge kuzey-güney doğrultulu bol sulu akarsular tarafından parçalanmıştır. Örneğin Göksu Irmağı, Lamas Çayı ve Tarsus Çayı bu tür akarsulardandır.
Toros Dağı sisteminin en güneyindeki bölümünü oluşturan ve İskenderun Körfezi’nin doğusunda dik bir duvar gibi yükselen kütleye Amanos Dağları denir. Genel doğrultusu güneybatı Kuzeydoğu olan bu dağlar Kahramanmaraş yakınlarında doğuya dönerek Van Gölü’nün güneyine doğru büyük bir yay oluşturur.
Amanosların doğu kenarında güneye doğru akan Karasu, Kırıkhan dolayında Amik Ovası’nda açılan geniş tabanlı bir vadide akar. Amik ovasının en çukur kesiminde Amik Gölü oluşmuştur. Güneydeki Suriye topraklarından gelen ve Antakya yakınlarında 90 derece batıya dönen Asi ırmağı ise Amik ovasının güneybatı ucunda geniş tabanlı bir vadide akarak Samandağı yakınlarında Akdeniz’e dökülür. Çukurova ise doğuda Amanos Dağları ile batıda orta toroslarla sınırlanır.
Çok geniş bir alüvyal ova olan Çukurova batıda Seyhan doğuda Ceyhan ırmaklarının taşıdığı alüvyonlarla kaplıdır. bu iki ırmağın kullanınca yer yer parçalanmış bir Plato görünümünde olan Kuzey kesimi çok engebelidir. Buna karşılık Çukurova’nın güneyinde çok tekdüze bir yüzey şekli egemendir.
Akdeniz Bölgesi genel olarak çok dağlıktır. Dağlar çok yerde kıyı yakınlarında yükselir. Bununla birlikte dağların uzantıları arasında ve eteklerinde bazı düzlüklere de rastlanır. Batı Toroslar’ın kolları arasında yayılan Göller bölgesinin çukurlukları içinde Göl çanakları ve ovalar vardır. yine Batı Toroslar’ın doğu ve Batıya doğru birbirinden ayrıldığı kesimde Antalya düzlü uzanır. doğuda orta Toroslar ile Amanos Dağları arasında Seyhan ve Ceyhan ırmakları önce taşınmış alüvyonların birikmesi ile Adana Ovası, daha doğuda ise Hatay Ovası oluşmuştur.