Tarih kitaplarında Yavuz Sultan Selim’in daima sert mizaçlı biri olduğunu okuruz. Ancak mesele din adamları olduğunda Selim yelkenleri daima suya indiriyor. Düşünün ki vezirlerin ve sair devlet adamlarının söyleyemediği şeyleri ona din alimleri söylerdi.
Bu din alimlerinden birisi, onunla aynı dönemde yaşamış meşhur Zenbilli Ali Efendi’dir. (Bir diğeri de Osmanlı şeyhülislam ve tarihçilerinden İbn Kemal’dir.)
Ona zenbilli demelerinin sebebi (Türkçe’de n ve b harfleri yan yana geldiğinde n harfi m’ye dönüşür) evine fetva almak için gelen kimselere yazdığı fetvaları zenbille pencereden sarkıtması sebebiyledir. (Soruları da aynı şekilde zenbille alıyor.)
Doğum yılını bilmediğimiz bu meşhur müftünün Fatih Sultan Mehmed döneminde dünyaya geldiği tahmin ediliyor. Doğum yeri şehzadeler şehri olan Amasya‘dır. Ailesi çoğunlukla Cemali sıfatıyla tanındığı için adı Zenbilli Ali Cemali olarak da biliniyor.
Ürünlere göz atın
Tahsilini tamamladıktan sonra Zenbilli Ali Efendi’nin ilk görev yeri Edirne’deki Taşlık Medresesi’dir. Ancak Veziriazam Karamani Mehmed Paşa tarafından iki defa maaşı kesildiği ve görev yeri değiştirildiği için müderreslik görevini “Sen maaşımı kesersen ben de hizmetimi keserim” diyerek bırakır.
Karamani Mehmed Paşa öldürüldükten sonra yeniden doğduğu yerde, Amasya’da görevlendirilir.
Amasya’dayken Şehzade Ahmed’e bir konu yüzünden gücenir ve tası tarağı toplayıp İstanbul’a gider. Orada Sahn-ı Seman Medreseleri’nden birinde müderrislik yapmaya başlar.
1497’de hacdayken Efdalzade Hamidüddin’in yerine müftü (şeyhülislam) olarak tayin edilir.
1512’de Yavuz Sultan Selim padişah olunca dahi görevi devam eder. Yılların tecrübesi, Selim’in fevri hareketlerini kontrol altına almada başarılı olur. Örneğin bir seferinde Yavuz Sultan Selim’in Hazine-i Hassa memurlarından 150 kişiyi idam etmek istediği, ancak bu duruma Zenbilli Ali Efendi’nin mani olduğu ifade edilir.
Yine buna benzer bir hadisede, ipek ticareti yapmakla suçlanan 400 kişinin idam edilmesini önler. (Yavuz Sultan Selim’in böyle bir yasağı bulunuyordu.)
Zenbilli Ali Efendi 1526’da, Kanuni Sultan Süleyman’ın hüküm sürdüğü yıllarda hayata gözlerini yummuştur.
Hayatı boyunca pek çok eser kaleme alan Zenbilli Ali Efendi’nin en bilinen eserleri Muhtaratü’l-Fetava, Adabü’l Evsiya ve Cami’u’l-Füsûlîn‘dir.
İlgili yazılar
Balkanların En Zengin Şehri Dubrovnik Tarihi Hakkında Bilmeniz Gerekenler
