Her ne kadar Bizans tarihçiliği Türkiye’de ilgi gören bir akademik alan olmasa da tarih araştırmalarında literatür taraması son derece önemlidir. Bizans döneminde yaşamış çağdaş tarihçileri tanımak ve eserlerini bilmek ortaçağ araştırmaları için gereklidir. Geç dönemlerde Pahiremeris başta olmak üzere Bizans tarihçilerinin Türkler hakkında bilgi verdiklerine tanık oluyoruz. Yine, erken dönemlerde yaşayan tarihçiler arasında Hunlarla ilgili bilgiler bulmak mümkündür.
Bizans tarihçiliği genel olarak aristokratik bir yapıdadır. Yazarlar ya bir devlet görevlisi, ya özel bir meslek sahibi ya da dini bilgisi yüksek okur yazar kimselerdir. Çoğunun çini, fresk veya yağlı boya tablolarının bulunması bunun en büyük işaretidir.
09-Günah Çıkaran Theofanis (758?-818)
Theofanis veya Günah Çıkaran Theofanis, vakanüvislik ve keşişlik yapmış bir Bizans asilzadesidir. Ölüm tarihi Katolik Kilisesi ve Ortodoks Kilisesi tarafından 12 Mart yortusu olarak kabul edilir. Chronographia isimli bir tarih kitabı kaleme almıştır.
08-Anna Komnini (1083-1153)
Anna Komnini, genellikle Latin alfabesi ile Anna Comnena olarak yazılır, Bizanslı prenses, âlim, hekim, hastane yöneticisi ve tarihçi. Bizans imparatoru I. Aleksios ile karısı İrini Dukena’nın kızıdır.
Ürünlere göz atın
07-Yeoryos Pahimeris (1242-1310)
Yeoryos Pahimeris (Georgios Pachymeres), Osmanlılar hakkında bilgi veren ilk Bizans tarihçisidir. Çeşitli konularda eserler kaleme almıştır. Bitinya bölgesinde bulunan Nikea’de (İznik) doğmuştur. Babası, Konstantinopolis’in 1204 yılında Dördüncü Haçlı Seferi ile Latinler tarafından ele geçirildiğinde mülteci olmuştur. Eserinin Türklerle ilgili kısmı Bizans Gözüyle Türkler başlığıyla Türkçe’ye çevrilmiştir.
06-Zosimus (460-520)
Zosimus Bizans İmparatoru I. Anastasius döneminde Konstantinopolis’te yaşamış Yunan tarihçidir. Fotios’a göre bir comes idi ve imparatorluk hazinesinin “avukatı” olarak görev yapıyordu. Zosimus, I. Konstantin’in geleneksel çok tanrılı dini reddetmesini kınamasıyla da bilinir. Historia isimli tarih kitabını yazmıştır.
05-Prokopius (500-565)
Prokopius, Filistin kökenli Bizanslı tarihçi. İmparator I. Justinianus döneminde yapılan savaşlarda General Belisarius’a eşlik etmiş ve 6. yüzyılın en önemli tarihçisi olmuştur. Prokopius tarihle ilgili aşağıdaki eserleri kaleme almıştır:
- Justinianus’un Savaşları
- I. Justinianus’un Binaları
- Gizli Tarih
04-Niketas Choniates (1155-1217)
Nikitas Honiatis, gerçek soyismi Akominatos olarak geçer, Yunan asıllı Bizans hükûmet görevlisi ve tarihçidir – kardeşi Mihail Akominatos gibi, Chonae’den gelip ona Konstantinopolis’te eşlik etmiştir. 1118 ile 1207 yılları arasında Doğu Roma İmparatorluğu tarihini yazmış ve eserine Historia başlığını vermiştir.
03-Michael Psellus (1018-1078)
Michael Psellos ya da Psellus Bizanslı yazar, Yeni Platoncu filozof, tarihçi ve siyasetçi. Doğumu büyük olasılıkla 1017 ya 1018 yılındadır. 1078 yılında öldüğü muhtemeldir ama bazı kaynaklar 1096’ya kadar hayatta kaldığını bildirmektedirler.
02-Priskos (410?-471)
Priskos ya da Latince yazım şekliyle Priscus, MS 5. yüzyılda yaşamış Romalı diplomat, Bizanslı tarihçi ve retorik ustasıdır. Günümüzde Tekirdağ sınırları içerisinde yer alan Barbaros’ta (eski adıyla Panion veya Panidos) dünyaya geldi. Hun imparatoru Attila ile görüşme yapmak üzere elçi olarak tayin edildi. Priscus, Yunanca yazılmış, Bizans Tarihi (Yunanca: Ἱστορία Βυζαντιακή) adlı sekiz ciltlik eserin sahibidir.
01-İoannis Malalas (491-578)
Ioannes Malalas, bazen Malelas olarak yazılır, Antakyalı Yunan vakanüvis. Chronographia isimli tarih eserini kaleme almıştır. Suriye kökenlidir ve Yunanca’yı sonradan öğrenmiştir. Antakya’da eğitim aldıktan sonra hukuk alanında uzmanlaştı. Muhtemelen Perslilerin 540 yılında Antakya’yı yağmalaması üzerine İstanbul’a taşındı. Seyahatleri hakkında kendi ağzından bildiğimiz tek şey Selanik ve Paneas’a yaptığı ziyaretlerdir.
