Oruç Reis veya takma adıyla Baba Oruç, Türklerin 15. asırda yetiştirdiği en önemli denizcilerden biri. Oruç Reis’i 1490’lı yıllardan başlayarak 1510’lu yılların sonuna kadar Akdeniz’e damgasını vurmuş bir Türk korsanı olarak tarif etmek yanlış olmaz. TRT 1 ekranlarında yayınlanan Barbaroslar Akdeniz’in Kılıcı dizisiyle Oruç Reis’in gerçek hayatı hakkında yapılan araştırmalar da ivme kazandı. Peki ‘gerçek’ Oruç Reisi nasıl bulabiliriz?
Eğer bir konu hakkında gerçek bilgiye ulaşmak istiyorsanız öncelikle o konu hakkında yapılmış literatüre hakim olmanız gerekir. Oruç Reis’in faaliyetleri Kuzey Afrika’daki devletler ve Osmanlılardan bağımsız düşünülemez. Bu devletlerin tarihleri hakkında verilen bilgiler, Oruç Reis’in gerçek hayatını aydınlatmaya yardımcı olur.
Oruç Reis’in gerçek hayatı hakkında bilgi veren kaynaklar nelerdir?
Oruç Reis’in kardeşi Hızır Reis’in Kanuni’nin talimatıyla bir kitap yazdırdığını biliyor musunuz? Seyyid Murad isminde bir edebi kişilik, Gazavat-ı Hayreddin Paşa isimli eserde Oruç Reis’in kardeşinin anılarını kaydetmiştir. Bu kitap, Babıali Kültür Yayıncılığı tarafından yayına hazırlansa da şu anda piyasada baskısı bulunmuyor. Ancak sahafları dolaşarak veya Nadir Kitap’a göz atarak bu kitabı temin etmeniz mümkün.
Oruç Reis hakkında bilgi veren en kapsamlı araştırma Osmanlı deniz tarihi üzerine uzmanlığı bulunan İdris Bostan tarafından yapılmıştır. Diyanet İslam Ansiklopedisi için kaleme aldığı “Oruç Reis” maddesine internet üzerinden ücretsiz bir şekilde erişim sağlanabiliyor.
Ürünlere göz atın
Oruç reis hakkında ansiklopedik madde hazırlayan ikinci bir araştırmacı var: M. Tayyib Gökbilgin. Brill Yayınları tarafından hazırlanan İslam Ansiklopedisi’nin 9. cildinde M. Tayyib Gökbilgin’in “Oruç Reis” maddesini okuyarak hakkında detaylı bilgi sahibi olabilirsiniz. (ss. 419-425)
Diğer Kaynaklar
- De Haëdo, D. (1927). Topografía e historia general de Argel (Vol. 3). Sociedad de bibliófilos españoles.
- Haedo, D. D. (1881). Epítome de los reyes de Argel. Argel: Grammont.
- Esterhazy, W. (1840). De la domination turque dans l’ancienne régence d’Alger. C. Gosselin.
- Mercier, E. (1891). Histoire de l’Afrique septentrionale (Berbérie) depuis les temps les plus reculés jusqu’a la conquête français (1830) (Vol. 3). Leroux.
- Uzunçarşılı, İ. H. (1988). Osmanlı tarihi: XVI. yüzyıl ortalarından XVII. yüzyıl sonuna kadar. Türk Tarih Kurumu.
