Çeşitli romanlarda, kurgusal olmayan kitaplarda ve eski Türkçe ile kaleme alınan belgelerde karşımıza çıkan ‘müberrâ’ kelimesinin ne demek olduğu, hangi anlamlara geldiği merak ediliyor. İşte kelimenin örneklerle anlamları ve Osmanlıca nasıl yazıldığı.
Anlamları
Arapça kökenli bir kelime olan müberrâ kelimesi ilgisi ve alakası kalmamış, arınmış veya arındırılmış anlamlarına geliyor. Namık Kemal’in bir eserinde kelimenin şu şekilde kullanıldığı görülüyor:”Kibir ve gururdan müberrâ.” (Büyüklük taslamaktan ve gurur sergilemekten arındırılmış)
Bununla birlikte müberrâ kelimesinin ikinci bir anlamı daha var: “Her türlü beşerî zaaf ve ihtiyaçtan berî, uzak olan, hiçbir şeye veya kimseye ihtiyâcı bulunmayan” 12. yüzyılda yaşayan Azerbaycanlı Türk şair Hakanî bir beyitinde şöyle diyor: Feyz-i in’âmı komaz kimseyi aç / Ol müberrâ ona dünyâ muhtaç. Burada Hakanî mahlaslı şairin ihsan veya lutufta bulunmak isteyen (zikredilen kişinin veya Yaratıcı’nın) kimseyi aç koymayacağı, ona tüm dünyanın, (burada halk veya geniş bir topluluk veya tüm insanlık kastediliyor olabilir) muhtaç olduğu ifade ediliyor.
Yazılışı
Müberrâ kelimesi Arap harfleriyle Osmanlıca’da (ﻣﺒﺮّﺍ) şeklinde yazılır. Türkçe’de aynı kökten türetilen farklı isim, sıfat ve fiiller mevcuttur. Örneğin: beraat, beraat etmek, mebrur.
Bağlantılar
- Osmanlıca Sözlüğü