Halifelik Osmanlı’ya ne zaman ve nasıl geçti?

Ünlü tarihçi Feridun M. Emecen’in kapsamlı eseri “Osmanlı İmparatorluğu’nun Kuruluş ve Yükseliş Tarihi”nde ele aldığı önemli konulardan biri de “Hilafetin Devri Meselesi ve İslam Dünyasında Osmanlı Hakimiyetinin Niteliği” başlığını taşıyan bölümdür. Bu bölümde, İslam dünyasında otorite simgesi olan Halifelik makamının, nasıl ve ne zaman Osmanlı İmparatorluğu’na geçtiği detaylı bir şekilde incelenmektedir. Peki akademik araştırmlara göre, Halifelik makamı Osmanlı’ya ne zaman geçti?

Halifelik ve Osmanlılar

Emecen, Halifelik makamının Osmanlılara geçiş sürecini, 1517 yılında Mısır’ın fethiyle birlikte gerçekleşen önemli bir dönüm noktası olarak ele almaktadır. Osmanlı İmparatorluğu’nun yedinci padişahı Yavuz Sultan Selim’in, Mısır Seferi sonrasında Memlük Sultanlığı’nı mağlup ederek Kahire’yi ele geçirmesiyle, Abbasi Halifesi’nin de Osmanlı himayesine girdiği ve böylece Halifelik unvanının Osmanlılara resmen geçtiği belirtiliyor.

Emecen, Halifelik unvanının Osmanlı’ya geçişiyle, İslam dünyasında yeni bir dönemin başladığını vurgulamaktadır. Bu dönemde Osmanlı İmparatorluğu, İslam dünyasının siyasi ve manevi lideri konumuna yükselmiş, bu durum İslam toplulukları arasında Osmanlı’nın meşruiyetini ve prestijini artırmıştır. Ayrıca, Halifelik makamının Osmanlılara geçmesi, İmparatorluğun İslam coğrafyasındaki hakimiyetinin genişlemesine ve derinleşmesine önemli bir katkı sağlamıştır.

Tarihçi Emecen, Halifelik unvanının Osmanlılara geçişiyle ilgili olarak, bu sürecin sadece siyasi bir olay olmakla kalmayıp, aynı zamanda dini ve kültürel bir birleşmeyi de temsil ettiğine dikkat çekmektedir. Osmanlı İmparatorluğu’nun, İslam dünyasındaki çeşitli etnik ve mezhebi grupları bünyesinde barındıran bir imparatorluk olarak, Halifelik makamı sayesinde bu farklılıkları bir arada tutma ve İslam ümmetini tek bir çatı altında toplama çabası içinde olduğu belirtiliyor.

“Hilafetin Devri Meselesi ve İslam Dünyasında Osmanlı Hakimiyetinin Niteliği” bölümünde, Emecen’in derinlemesine incelediği bu konu, Osmanlı İmparatorluğu’nun İslam tarihindeki yerini ve önemini daha iyi anlamamıza yardımcı oluyor. Halifelik unvanının Osmanlı’ya geçiş süreci, İslam dünyasındaki siyasi dengeleri ve liderlik anlayışını şekillendiren kritik bir olay olarak tarihe geçmiştir.