Ertuğrul Gazi (ö. 1281-82) Osmanlı Devleti’nin kurucusu Osman Gazi’nin babası, Kayı aşiretinin ileri gelenlerinden, Türkmen komutan.
Eski Türkçe (أرطغرل غازي), Arapça (الغازي أرطغرل)
XV. yüzyılda yazılan tarih eserleri Ertuğrul Gazi’nin Osmanlı Devleti’nin kurucusu olan Osman Bey’in babası olduğunu ve onun da Oğuzların Kayı aşiretinden olduğunu ifade etmektedir.
Osman Bey’in babasının adı sanıldığı gibi Süleyman Şah değil Gündüz Alp’tir. Ele geçen bir sikkede yer alan ‘Gündüz Alp oğlu Ertuğrul oğlu Osman’ ibaresi bunun açık delilidir.
Ürünlere göz atın
Moğol İstilası ve Ahlat’tan Göç
Ertuğrul Gazi’nin ataları henüz Tuğrul ve Alparslan gibi Selçuklu komutanlarının mahiyetinde Anadolu’da yapılan cihad ve gaza faaliyetlerine katılmışlar, daha sonra Ahlat’a yerleşip burada Gürcülere ve Trabzon Rum İmparatorluğuna karşı akınlar gerçekleştirmişlerdir.
Moğolların Ahlat bölgesini istila etmesinden sonra Mardin’e geçen Ertuğrul Gazi’nin aşireti burada kendileri gibi Kayı boyundan olan Artukoğulları himayesinde kalmışlardır. Ancak Moğolların burayı da yağmalamasının ardından Pasinler Ovası’ndaki Sürmeliçukur’a yerleşmişlerdir. Burada Gündüz Alp vefat edince Kayıların idaresine oğlu Ertuğrul geçmiştir.
Selçuklu-Moğol Mücadelesi ve Kayıların Yardımı
Ertuğrul Gazi ve kardeşi Dündar Bey Moğol sıkıştırmalarından rahatsızlık duyarak batıya doğru hareket etmiş, Sivas yakınlarında konaklarken Selçuklu ordusu ile Moğol ordusunun çarpıştığını görmüştür. Moğolların Selçuklu ordusunu bozmak üzere olduğunu fark edince Selçuklu’ya yardım eden Ertuğrul Gazi ve beraberindeki savaşçı grup savaşın seyrini değiştirmiş ve Selçukluları galip eylemiştir. Savaştan sonra Selçuklu Sultanı I. Alaaddin Keykubad Ertuğrul Gazi’yi taltif etmiş ve ona hil’at giydirmiştir. Mahiyetinin yurt aradığını duyunca onlara Ankara ve çevresini tahsis etmiştir.
Ankara ve civarından sonra daha verimli topraklara yerleşmek isteyen Ertuğrul Gazi ve mahiyeti Selçuklu Sultanı’ndan gerekli izni aldıktan sonra Söğüt dolaylarına, aşağı Sakarya havzasına yerleşmiş, burada Bizans hudutlarına akınlar düzenlemeye başlamıştır.
Selçuklu Sultanı I. Alaeddin Keykubad ülkesinin batıdaki topraklarını güvence altına almak için Bizanslılara karşı yeni mücadelelere girişmiş ve bu mücadelede Ertuğrul Gazi ve mahiyetinden de istifade etmiştir. İznik Rum İmparatoru Teodoros Laskaris’e bağlı kuvvetleri bugünkü Pazaryeri ile Bozüyük arasındaki mevkide mağlup eden Ertuğrul Gazi Selçuklu Sultanı’nın övgüsüne mazhar olmuştur.
Bundan sonra Karacahisar (1231-32) ve Söğüt’ü ele geçiren Ertuğrul Gazi bu yerleri Selçuklu Sultanının izniyle yurt olarak tutmuştur. Böylece Söğüt Osmanlı Beyliği’nin ilk merkezi olmuştur.
Ertuğrul Gazi 1279 yılında Cimri olayından sonra Bizans sınırlarına gelen Selçuklu Sultanı III. Gıyaseddin Keyhüsrev’i karşılamış ve ona bağlılık bildirip hediyeler takdim etmiştir.
Yaşlanmaya başlayan Ertuğrul Gazi Kayı aşiretinin işlerini oğlu Osman’a devretmiştir. Ölüm tarihi Hicri 680 (1281-82) olarak verilmektedir. Bunun dışında 1288 veya 1289 tarihleri de zikredilmiştir. Öldüğünde doksan yaşını aşmıştır. Türbesi Bilecik ilinin Söğüt ilçesinin 1 km doğusundadır. Bilhassa Karakeçili aşireti Ertuğrul Gazi’nin türbesini manevi bir ziyaret yeri haline getirmiş ve günümüze dek yaşayacak geleneği başlatmışlardır.
Bu İçeriği Sesli Olarak Dinleyin!
ERTUĞRUL GAZİ GERÇEKTE HANGİ BOYA MENSUPTUR?
ERTUĞRUL GAZİ’NİN BABASI SÜLEYMAN ŞAH MI YOKSA GÜNDÜZ ALP MİDİR?
ERTUĞRUL GAZİ’NİN AŞİRETİ ANADOLU’YA NE ZAMAN GELMİŞTİR?
ERTUĞRUL GAZİ VE BERABERİNDEKİ ALPLER SELÇUKLULARA NASIL YARDIM ETMİŞTİR?
ERTUĞRUL GAZİ GERÇEKTE NE ZAMAN VEFAT ETMİŞTİR?
Kaynaklar
Başar, F. (1995). ERTUĞRUL GAZİ. TDVİA, 11, 314-315.
