TRT ekranlarında yayınlanan Barbaroslar Akdeniz’in Kılıcı dizisindeki Oruç Reis kimdir? Tarihte ne zaman yaşamış, nasıl ölmüştür? Oruç Reis hakkında bilinmesi gerekenleri sizin için araştırdık.
Zaman Çizelgesi
- 1474: Kesin olmayan bir yıl tespitiyle Oruç Reis Midilli Adası’nda dünyaya gelir.
- 1490’lar?: Oruç Reis üç yıl Bodrum Kalesi’nde Rodos Şovalyeleri’ne esir düşer.
- 1510: Oruç Reis kardeşleriyle birlikte Sicilya’daki Cape Passero’ya saldırır. Aynı zamanda İspanyolların Cezayir’deki Oran’a yaptığı saldırıyı püskürtür.
- 1511: Oruç Reis güney İtalya’daki Reggio Calabria’ya baskın düzenler. Rodos şövalyelerinin sıkı takibi sonunda bir limanda bastırıldığı sırada gemisine el konulması üzerine Antalya’ya dönmek zorunda kalır.
- 1512: Oruç Reis kış mevsimini geçirmek için Mısır’ın İskenderiye şehrine gider. Bejaia’nın sürgündeki hükümdarı üç kardeşi İspanyollardan kurtulmak üzere şehre davet eder. Bu savaşta Oruç Reis sol kolunu kaybeder.
- 1513: Oruç Reis Tunus Sultanı V. Muhammed ile görüşüyor. Sultan onları elde edecekleri ganimetin beşte birini almayı kabul ederek Halkulvâdî Kalesi’ne yerleştirir.
- 1514: Oruç Reis, Hızır ve Yahyâ reisler 1514 yılının ilkbaharında denize açılır.
- 1518: Oruç Reis 40’lı yaşlarda olduğu sırada hayatını kaybeder.
Barbaroslar Oruç Reis kimdir?
Barbaroslar dizisinde Oruç Reis karakterine hayat veren oyuncu Engin Altan Düzyatan’dır. Tarihte Oruç Reis, 14. yüzyılın sonlarında ve 15. yüzyılın ilk yarısında yaşayan korsan bir denizcidir. Vardar Yenicesi’nden gelerek Midilli’nin fethinden sonra adaya yerleşen Yakub adlı bir sipahinin oğludur. Oruç Reis’in Hızır, İshak ve İlyas adında dört kardeşi vardır. Osmanlı, Memlük ve Tunus Sultanlığı himayesinde Akdeniz’de çeşitli gaza faaliyetleri düzenlemiş ve adından sıkça söz ettirmiştir.
Kızıl sakalları nedeniyle batılı kaynaklar tarafından ‘Barbaros’ olarak tavsif edilen Oruç Reis, en küçük kardeşi İlyas ile birlikte Trablusşam’a yaptığı bir sefer esnasında Rodos şövalyeleriyle girdiği bir savaşta esir düştü ve kardeşi İlyas şehit oldu.
Rodos’ta esaretteyken Oruç Reis kürek çekmek üzere (forsa) gemiye gönderildi ve ağır şartlar altında çalıştırıldı. O sırada Teke-ili / Antalya sancak beyi olan II. Bayezid’in oğlu Şehzade Korkut’un her yıl fidye ödeyerek Rodos şövalyelerinden kurtardığı 100 esiri taşıyan gemide yer aldı. Geminin Antalya yakınlarında karaya yanaştığı sırada bir fırsatını bulup kaçmayı başardı.
Antalya’da Ali kaptanın gemisinde ikinci reis olarak göreve başladı ve ticari maksatlarla İskenderiye’ye gitti. Daha sonra şöhreti hızlı bir şekilde yayıldı ve Sultan Kansu Gavri (ht. 1501-16) tarafından Memlük Devleti himayesine alındı. Daha sonra Saruhan sancak beyi olarak Manisa’da bulunan Şehzade Korkut ile temas kurdu ve onun himayesine girdi. Korsanlık yapmak için ondan izin aldı. Şehzadenin yakın adamı Piyâle Bey’in tavsiyesiyle de İtalya sahillerine doğru açıldı.
Oruç Reis Tunus ve Cezayir’de neler yaptı?
Yavuz Sultan Selim’in tahta çıkmasıyla birlikte Korkud ile teması kayboldu. Mısır’da vakit geçirdi ve Doğu Akdeniz’de korsanlık yapmaya devam etti. Kardeşi Hızır Reis (Barbaros Hayreddin) kendisine katıldı ve birlikte Tunus’a gittiler. Tunus Sultanı V. Muhammed (ht. ile görüşerek ondan kendilerine bir yer göstermesini istediler ve elde edecekleri ganimetin beşte birini vermeyi teklif ettiler. V. Muhammed onları 1513’te batı kaynaklarında La Goulette olarak da bilinen Halkulvâdî Kalesi’ne yerleştirdi.
Ertesi yıl Barbaroslar açık denizlerde görünmeye ve çeşitli ticaret gemilerine saldırmaya başladı. Ceneviz, İspanyol ve Venedik gemilerine saldırılar düzenledi. Endülüs Müslümanlarının kurtarılması için çaba gösterdi. Bir savaş sırasında ağır yaralandı ve bir kolunu kaybetti.
İspanyollar Tilimsan hakimi olan Ebu Zayan ile Oruç Reis’e saldırması konusunda işbirliği yaptı. Bu plandan haberdar olan Oruç Reis, 1517’de Tilimsan’ı kuşatarak ele geçirdi ve Ebu Zayan’ı katletti. Ebu Zayan hanedanından tek kurtulan, Oran’a kaçan ve İspanya’dan yardım isteyen Şeyh Buhammud oldu.
İspanyollar Oran’a gelerek Şeyh Buhammud aracılığıyla Arap kabileleriyle anlaştı ve Tilimsan’a saldırdı. 20 günlük kuşatma başarısızlıkla sonuçlandı.
Oruç Reis ölümü nasıl oldu?
Oruç Reis İspanyolların Tilimsan kuşatması sırasında, 1518 yılında hayatını kaybetmiştir. Akdeniz’de büyük bir şöhret kazanan Oruç Reis, Cezayir’de Türk hakimiyetinin temellerini atan denizci olarak bilinmektedir. Ölümünün ardından lakabını ve mirasını sonraları Barbaros Hayreddin Paşa olarak anılacak olan Hızır Reis almıştır. Vefat ettiğinde Osmanlı tahtında Yavuz Sultan Selim hüküm sürüyordu ve Mercidabık ile Ridaniye savaşlarında Orta Doğu’nun fethini tamamlamış durumdaydı.