Ahal Teke veya birleşik olarak Ahalteke, bir Türkmen at ırkına verilen isimdir. Hız ve dayanıklılığı ile bilinen Ahal Teke, derisindeki ayırt edici metalik parlaklığı sebebiyle dünya çapında haklı bir üne sahiptir. Bu parlak deri görünümü “Altın Atlar” lakabıyla anılmasına sebep olmuştur.
Var olan en eski at ırklarından biri olduğu düşünülen Ahal Teke. zorlu iklim koşullarına adapte olmuş bir at ırkıdır. Şu anda, Avrupa ve Kuzey Amerika’da da bulunsalar da çoğunluğu Türkmenistan’ın Aşkabat yakınlarındaki bir çiftlikte yaşıyor. Dünya genelinde 8 bin Ahal Teke yaşadığı tahmin edilmektedir.
Embed from Getty ImagesEtimoloji
Ahal, Türkmenistan’da bulunan Kopet Dağlarının kuzey yamacındaki vahalara verilen isimdir. Bu bölgeye yerleşen Teke ismindeki Türkmen kabilesi söz konusu at ırkının meşhur olmasına öncülük ettiği için ismi ahal teke olarak adlandırılmıştır. Ahal Teke’nin adı Manas ve Dede korkut gibi Türk destanlarında da geçer.
Cinsi
Ahal Teke’nin Türkmen atı olarak bilinen daha eski bir cinsin soyundan geldiği ve bazıları tarafından bu ikisinin aynı cins olduğu iddia edilmektedir. Türkmen atının sıcakkanlılarAvrupa kökenli bir at ırkı da dahil olmak üzere diğer birçok ırkı etkilediği son araştırmalarla doğrulanmıştır. Türkmen atlarının yarış atları olarak bilinen safkan’ınthoroughbred gelişimine önemli katkılarda bulunduğunu ifade edilmiştir.1
Kullanımı
Bilim insanları Ahal Teke’yi, üç bin yıl önce insanlar tarafından ilk evcilleştirilmiş at türü olarak kabul etmektedir.
Atları seçici bir şekilde yetiştiren Türkmenistan aşiretleri, soylarını sözlü olarak kaydedip yaptıkları akınlarda kullanmışlardır. Ahal tekeler, Rus İmparatorluğu’na karşı kaybedilen savaşta kullanıldı.
Ahal tekeler günümüzde turistik ve ulusal tanıtım gibi maksatlarla kullanılmaktadır.
Popüler Kültürdeki Yeri
Ahal Teke Dubai Expo 2020’de Türkmenistan pavilyonunda mimari bir üslupla temsil edilmiştir.
Kaynakça
[1] Wallner, Barbara (July 10, 2017). “Y Chromosome Uncovers the Recent Oriental Origin of Modern Stallions”. Current Biology. 27 (13): 2029–2035.
[2] Türkmenistan’ın dünyaca ünlü Ahal Teke cinsi atları. (2017, July 4). Euronews; Euronews.com. https://tr.euronews.com/2017/07/04/turkmenistan-in-dunyaca-unlu-ahal-teke-cinsi-atlari
