Agorafobi nedir, belirtileri nelerdir?

Agorafobi, toplumda oldukça yaygın olan bir anksiyete bozukluğudur ve kişinin günlük yaşamını ciddi şekilde etkileyebilir. Agorafobisi olan insanlar, kalabalık yerler veya açık alanlar gibi sosyal durumlardan kaçınma davranışı sergileyerek iş, eğitim veya sosyal hayat gibi alanlarda kısıtlanabilirler. Bu durum, birçok insanın deneyimlediği endişe veya korku hissinden daha ciddi bir durumdur ve tedavi gerektirebilir. Bu yazıda, agorafobi nedir, belirtileri nelerdir, tedavisi nasıl yapılır gibi konulara değinerek, bu bozukluğun anlaşılmasına ve tedavi edilmesine yardımcı olmayı amaçlıyoruz.

Agorafobi Nedir?

Agorafobi, genellikle kalabalık yerler veya açık alanlar gibi sosyal durumlardan kaçınma ve kaçınma davranışı sergileme ile karakterize olan bir anksiyete bozukluğudur. Agorafobi, birçok insanın deneyimlediği endişe veya korku hissinden daha ciddi bir durumdur ve bazen kişinin günlük yaşamını engelleyebilir.

Agorafobisi olan insanlar, sıklıkla kalabalık yerlerde veya açık alanlarda olma korkusu, umumi tuvaletler, köprüler veya yüksek binalar gibi yerlerde bulunma korkusu gibi durumlarda anksiyete veya paniğe kapılabilirler. Bu durumlardan kaçınma davranışı göstererek, iş, eğitim veya sosyal hayat gibi alanlarda kısıtlanabilirler.

Agorafobinin tedavisi, bilişsel-davranışçı terapi, ilaç tedavisi veya her ikisinin kombinasyonunu içerebilir. Çoğu durumda, tedavi ile semptomlar azaltılabilir ve yaşam kalitesi iyileştirilebilir.

Agorafobi ne anlama geliyor?

Agorafobinin yaşam boyu prevalansı %0.6-6 arasında olabilmektedir. Böylesine geniş bir alanda görülebilmesi, değişen tanı kriterleri ve değerlendirme metotlarının kullanılmasındandır. Etkilenen kişilerin en azından dörtte üçünün aynı zamanda panik bozukluğa sahip olduğunun bildirilmesine rağmen, agorafobi çalışmaları, hastaların yaklaşık yarısının panik bozukluk agorafobiye sahip olduklarını bulmuştur. Bu hastalar işlek caddelerde, kalabalık mağazalarda, tüneller, asansörler gibi kapalı alanlarda bir arkadaş ya da bir aile üyesi ile birlikte olmayı tercih ederler. Hastalar, eşlik eden bu kişiler olmadan evden ayrılamazlar. Ciddi durumlarda artık evden ayrılmaz hale gelirler. Çoğu vakada agorafobinin başlangıcı travmatik bir olayı izler.

Agorafobi için tanı kriterleri

1. Beklenmedik bir biçimde ortaya çıkabilecek veya durumsal olarak yatkınlaşmış bir panik atağının ya da panik benzeri semptomların çıkması durumunda yardım sağlanamayabileceği ya da kaçmanın zor olabileceği (ya da sıkıntı doğurabileceği) yerlerde ya da durumlarda bulunmaktan sıkıntı duyma. Agorafobik korkular tek başına evin dışında olma; kalabalık bir ortamda bulunma veya sırada bekleme; bir köprü üzerinde olma ya da otobüs, tren veya otomobille seyahat etme gibi durumları kapsar. Not: Kaçınma, bir ya da sadece pek az spesifik duruma sınırlanmışsa spesifik fobi tanısını, ya da kaçınma sosyal durumlarla sınırlı ise sosyal fobiyi dikkate al.
2. Bu durumlar kaçınmaya sebep olur (Örneğin geziler sınırlanır) ya da bir panik atağı veya panik benzeri semptomlara sahip olma hakkında bariz strese ya da sıkıntıya katlanılır veya eşlik eden birinin mevcudiyetini gerektirir.
3. Bu sıkıntı ya da fobik kaçınma Sosyal Fobi (Ör. utanma korkusundan dolayı sosyal durumlara sınırlanmış kaçınma), Spesifik Fobi (Ör. asansör gibi tek bir durumla sınırlı kaçınma), Obsessif-Kompulsif Bozukluk (Ör. bulaşma ile ilgili obsesyonu olan birinin kir ve pislikten kaçınması), Posttravmatik Stres Bozukluğu (Ör. ağır bir stres etkenine eşlik eden uyaranlardan kaçınma) ya da Ayrılma Anksiyetesi Bozukluğu (Ör. evden ya da akrabalardan ayrılmaktan kaçınma) gibi, başka bir mental bozuklukla daha iyi açıklanamaz.