Güney Afrika, nesli tükenme tehlikesi altındaki Afrika penguenlerinin yaşadığı altı bölgede gelecek yıldan itibaren on yıl boyunca ticari balıkçılığı yasaklayacak. Hükümet tarafından 4 Ağustos’ta duyurulan bu önlem, Afrika’nın tek penguen türünün kurtarılması için tam bir balıkçılık yasağının şart olduğu sonucuna varan bir uzman panelinin tavsiyesi üzerine alındı.
Bilim insanları ve çevre grupları bu kararı alkışladı. Stellenbosch Üniversitesi İklim Çalışmaları Okulu geçici direktörü Guy Midgley, “Bu, çok sık kısa vadeli sosyoekonomik zorunlulukların uzun vadeli çevresel kaygıların önüne geçtiği bir gelişmekte olan ekonomi bağlamında alınmış son derece önemli bir karardır” dedi.
Afrika Penguenlerinin Durumu
Afrika penguenleri (Spheniscus demersus) sadece Namibya ve Güney Afrika kıyılarında bulunuyor ve yok olma riskiyle karşı karşıya. Güney Afrika’daki üreme çiftlerinin sayısı 1991’den 2021’e kadar yüzde 73 azalarak 42.500’den 10.400’e düştü. Bilim insanları bu düşüşün nedenlerinden birinin, penguenlerin ana besin kaynağı olan hamsi ve sardalya stoklarının çevresel değişiklikler ve ada üreme kolonileri etrafındaki ticari balıkçılık nedeniyle azalması olduğunu belirtiyor.
Balıkçılık Yasaklarının Etkisi
Penguen popülasyonlarının toparlanmasına balıkçılığın sınırlanmasının yardımcı olup olmayacağını görmek için yetkililer 2008 ile 2021 arasında bazı adalar etrafındaki suları üçer yıllık dönemlerle kapatmayı denedi. Bu ada kapatma deneyi, kolonilerin yakınındaki balıkçılık baskısını ortadan kaldırmanın mütevazı bir etkiye sahip olacağını, penguen popülasyonu büyüme oranını yüzde 1 civarında artıracağını gösterdi. Hükümete sonraki adımlar konusunda tavsiyede bulunmak üzere kurulan bir uzman paneli bu sonucu rapor etti.
Geçici bir önlem olarak, altı bölgenin – Dassen Adası, Robben Adası, Dyer Adası, St. Croix Adası, Kuş Adası ve Stony Point – etrafındaki sular 2021-22’den beri her yılın belli dönemlerinde ticari balıkçılığa kapatıldı. Panelin tavsiyesine dayanarak, ormancılık, balıkçılık ve çevre bakanı Barbara Creecy bu yasağı uzatma kararı aldı. On yıl sürecek olan kapatma Ocak 2024’te başlayacak, ancak kapatılacak alanın büyüklüğü balıkçılık ve koruma gruplarının önerilerine göre değişebilecek. (Bazı korumacılar korunan alanların sonunda daha da büyütülmesini umuyor.)
Penguenler İçin Umut
Uzun süreli kapatma, Tehlike Altındaki Yaban Hayatı Güvenliği ile çalışan bir bilim insanı olan Lauren Waller’a göre değerli bir koruma girişimidir. Afrika penguenleri yıl boyunca yumurta yumurtlar ve yavrularına bakar, diyor Waller, bu yüzden bu kolonilerin etrafındaki suları balıkçılığa kapatmak penguenlerin yiyecek için rekabet etmesini azaltabilir. Uzun kapatma ayrıca bilim insanlarının balıkçılık yasaklarının hem yetişkin hem de genç penguenlerin hayatta kalmasını nasıl etkilediği konusunda daha ayrıntılı veriler toplamasını sağlayacak. Önceki üç yıllık deneyler, bireysel penguenlerin hayatta kalmasına etkilerine bakmak için çok kısaydı. Altı yıl sonra yapılması planlanan bir inceleme, bilim insanlarının bu tür etkileri incelemesine olanak tanıyacak.
Yasak, hamsi ve sardalyayı temel besin kaynağı olarak kullanan diğer iki tehlike altındaki deniz kuşu türü olan Cape gannet ve Cape karabatağa da fayda sağlayabilir, diyor Waller. Ancak balıkçılık yasakları tek başına bir çözüm değil, çünkü kuşlar aynı zamanda kirlilik ve diğer insan faaliyetlerinden kaynaklanan tehditlerle de karşı karşıya, diyor BirdLife Güney Afrika’dan koruma biyoloğu Alistair McInnes.
Geçmişte balıkçılık grupları, bölgeleri kapatmanın av miktarını azaltabileceği ve iş kaybına yol açabileceği konusunda endişeler dile getirmişti. Güney Afrika Pelajik Balıkçılık Endüstrisi Birliği başkanı Mike Copeland, birliğin yasağın potansiyel etkilerini hesapladığını söylüyor. Karar, penguen popülasyonuna sağlanan faydalar ile daha kötü balıkçılık nedeniyle olası iş kayıpları arasında “zor bir denge” oluşturuyor, diyor.
Bazıları ise balıkçılık endüstrisine olan etkinin minimal olacağını öngörüyor. Sea Search direktörü Simon Elwen, “Kuşlar yavrularını besleyebilmek için adalara sıkı sıkıya bağlıdır” diyor.